Art. 12
Celem odstępstwa jest umożliwienie kierowcy – w wyjątkowych okolicznościach – spędzenia tygodniowego okresu odpoczynku w „miejscu zamieszkania” (tj. w miejscu zamieszkania kierowcy lub w centrum operacyjnym pracodawcy), a nie w miejscu oddalonym o maksymalnie 2 godziny jazdy od jego „miejsca zamieszkania”. Pozwala to na odstępstwo od ograniczeń czasu prowadzenia pojazdu (art. 6 ust. 1 i 2) lub od obowiązku wykorzystania dziennego okresu odpoczynku w ciągu 24 godzin od upływu poprzedniego okresu odpoczynku (art. 8 ust. 2). Czasami kierowca będzie musiał odstąpić zarówno od art. 6 ust. 1 i 2, jak i od art. 8 ust. 2, ale niekoniecznie. W innych przypadkach, gdy na przykład kierowca może prowadzić pojazd przez godzinę lub dwie godziny dłużej bez przekraczania maksymalnego dziennego czasu prowadzenia pojazdu wynoszącego 9 lub 10 godzin określonego w art. 6 ust. 1 oraz maksymalnego tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu wynoszącego 56 godzin określonego w art. 6 ust. 2, odstępstwo będzie ograniczone do art. 8 ust. 2.
Art. 12 nie zezwala jednak kierowcy na odstępstwo od obowiązku rozpoczęcia tygodniowego okresu odpoczynku nie później niż po zakończeniu sześciu okresów 24 godzinnych, licząc od końca poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku, jak określono w art. 8 ust. 6 akapit drugi. W związku z tym odstępstwo należy stosować uważnie.
Na przykład jeżeli kierowca zakończył poprzedni tygodniowy okres odpoczynku o godz. 8 w poniedziałek, musi rozpocząć następny tygodniowy okres odpoczynku o godz. 8 w niedzielę. Jeżeli w sobotę (szósty 24-godzinny okres pracy) kierowca rozpoczął prowadzenie pojazdu o godz. 8 i prowadził 12 godzin (10 godzin dozwolonych + maksymalnie 2 godziny na podstawie odstępstwa), wykorzystując wszystkie niezbędne przerwy (łącznie 2 godziny w tym przykładzie), mógłby dotrzeć do „miejsca zamieszkania” około godz. 22.00 w sobotę. Pozwoliłoby to kierowcy na rozpoczęcie tygodniowego okresu odpoczynku w terminie wymaganym w art. 8 ust. 6.
Jak należy rozumieć odstępstwo od art. 8 ust. 2 przewidziane w art. 12 akapit drugi i trzeci? Czy możliwe jest skrócenie dziennego okresu odpoczynku o określony czas (1 lub 2 godziny), który należy zrekompensować przed upływem trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu?
Art. 8 ust. 2 i art. 12
W art. 8 ust. 2 nakłada się na kierowcę obowiązek wykorzystania dziennego okresu odpoczynku (trwającego co najmniej 9 godzin w przypadku skróconego okresu odpoczynku lub co najmniej 11 godzin w przypadku regularnego okresu odpoczynku) w ciągu 24 godzin od upływu poprzedniego dziennego lub tygodniowego okresu odpoczynku.
Odstępstwo przewidziane w art. 12 nie pozwala na skrócenie dziennego okresu odpoczynku. Może to jednak prowadzić do sytuacji, w której z powodu wydłużonego czasu prowadzenia pojazdu (o 1–2 godziny), niezbędnego ze względu na wyjątkowe okoliczności, by kierowca dotarł do „miejsca zamieszkania”, kierowca nie będzie w stanie ukończyć dziennego okresu odpoczynku w ciągu 24 godzin od upływu poprzedniego dziennego lub tygodniowego okresu odpoczynku zgodnie z wymogami art. 8 ust. 2. W tym przypadku dzienny okres odpoczynku zostałby zakończony, bez jego skracania, po okresie 24 godzin liczonym od końca poprzedniego dziennego okresu odpoczynku – na zasadzie odstępstwa od art. 8 ust. 2. Taki dzienny okres odpoczynku można nadal przedłużyć do rozmiarów tygodniowego okresu odpoczynku, jak zezwala art. 8 ust. 3, pod warunkiem że ten tygodniowy okres odpoczynku rozpoczyna się nie później niż po zakończeniu sześciu okresów 24-godzinnych zgodnie z wymogami art. 8 ust. 6.
W jaki sposób należy zrekompensować dodatkowy czas prowadzenia pojazdu ze względu na wyjątkowe okoliczności (np. czy jedną dodatkową godzinę jazdy należy zrekompensować jedną dodatkową godziną odpoczynku)? Czy należy również zrekompensować przerwę trwającą 30 minut, czy tylko dodatkowy czas prowadzenia pojazdu?
Art. 12 akapit drugi, trzeci i piąty
Jak stanowi art. 12 akapit piąty rozporządzenia, każde wydłużenie czasu prowadzenia pojazdu na podstawie tego odstępstwa musi być kompensowane równoważnym okresem odpoczynku, który musi być wykorzystany jednorazowo wraz z dowolnym okresem odpoczynku przed końcem trzeciego tygodnia następującego po tygodniu, w którym zastosowano odstępstwo. Przerwy nie muszą być kompensowane, tylko dodatkowy czas prowadzenia pojazdu.
Na przykład jeżeli kierowca prowadził pojazd o 1,5 godziny dłużej niż wynosi dozwolony dzienny czas prowadzenia pojazdu, należy mu zrekompensować ten wydłużony czas prowadzenia pojazdu przez dodanie 1,5 godziny czasu odpoczynku do jednego z jego tygodniowych lub dziennych okresów odpoczynku wykorzystanych do końca trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu.
12. Czy w przypadku gdy kierowca korzysta z odstępstwa przewidzianego w art. 12, po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny powinien zrobić przerwę trwającą 30 czy 45 minut przed dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu?
Art. 12
Art. 7 akapit pierwszy zawiera wymóg, aby po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny kierowca zrobił przerwę trwającą co najmniej 45 minut. W art. 12 akapity od drugiego do piątego nie zezwala się na odstępstwo od tego wymogu. W związku z tym po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny, a przed kolejnym okresem prowadzenia pojazdu kierowca musi zrobić 45- minutową przerwę. W przypadku gdy kierowca zrobił 45-minutową przerwę (lub 30-minutową przerwę poprzedzającą 15-minutową przerwę) i po tym czasie musi kontynuować prowadzenie pojazdu przez kolejne 1–2 godziny, kierowca nie ma obowiązku wykorzystania dodatkowej przerwy trwającej 30 minut przed dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu. W przypadku gdy kierowcy wolno prowadzić pojazd przez 10 godzin dziennie i osiągnął już dzienny limit czasu prowadzenia pojazdu, a musi kontynuować jazdę przez 1–2 godziny, aby dotrzeć do swojego „miejsca zamieszkania” w celu wykorzystania tygodniowego okresu odpoczynek, musi zrobić dodatkową przerwę trwającą 30 minut przed dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu. Dodatkowa 30-minutowa przerwa nie jest natomiast wymagana, jeżeli kierowca przekroczy dzienny czas prowadzenia pojazdu o mniej niż godzinę.
Przykład 1: kierowca prowadził pojazd przez 4,5 godziny, po czym zrobił 45-minutową przerwę. Następnie prowadził pojazd przez kolejne 4,5 godziny i zrobił kolejną 45-minutową przerwę. Osiągnął dzienny limit prowadzenia pojazdu wynoszący 9 godzin, ale musi jeszcze kontynuować jazdę przez 1–2 godziny, aby dojechać do „miejsca zamieszkania”. W takim przypadku może wznowić prowadzenie pojazdu po 45-minutowej przerwie wykorzystanej po drugim okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny.
Przykład 2: kierowca prowadził pojazd przez 4,5 godziny, po czym zrobił 45-minutową przerwę. Następnie prowadził pojazd przez kolejne 4 godziny, zrobił 15-minutową przerwę, kontynuował jazdę przez kolejne 30 minut, po czym zatrzymał się na 30-minutową przerwę. Jest to zgodne z art. 7, który umożliwia rozdzielenie przerwy trwającej co najmniej 45 minut na dwie części, tj. przerwy długości co najmniej 15 minut, po której następuje przerwa długości co najmniej 30 minut. Jeżeli po tej 30-minutowej przerwie kierowca musi kontynuować prowadzenie pojazdu przez dodatkowe 1–2 godziny, aby dotrzeć do „miejsca zamieszkania”, nie musi robić dodatkowej 30-minutowej przerwy.
Przykład 3: kierowca prowadził pojazd przez 4,5 godziny, po czym zrobił 45-minutową przerwę. Następnie prowadził pojazd przez kolejne 4,5 godziny i zrobił kolejną 45-minutową przerwę. Jeżeli dzienny czas prowadzenia pojazdu wynosi 10 godzin, kierowca może nadal prowadzić pojazd przez dodatkową godzinę. Jeżeli po tej godzinie kierowca musi prowadzić pojazd przez dodatkowe 1–2 godziny, aby dotrzeć do „miejsca zamieszkania”, musi zrobić nową 30-minutową przerwę przed dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu.
We wszystkich powyższych przykładach kierowca może rozłożyć obowiązkową przerwę na dwie części, tj. przerwę trwającą co najmniej 15 minut, a następnie przerwę trwającą co najmniej 30 minut, rozłożone w okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny, na co zezwala się w art. 7 akapit drugi. Nie ma to wpływu na obowiązek (lub brak obowiązku) wykorzystania dodatkowej 30-minutowej przerwy przed wydłużonym czasem prowadzenia pojazdu wynoszącym 1–2 godziny.
Przewodnik dla kierowców i przewoźników
Pakiet Mobilności- powrót kierowcy
Zakaz wykorzystywania regularnego tygodniowego okresu odpoczynku w kabinie
Skrócone tygodniowe okresy odpoczynku
Zasada dotycząca przeprawy promowej
Skrócone tygodniowe okresy odpoczynku
Wyjątkowe przekroczenie czasu prowadzenia pojazdu
Załoga wieloosobowa
Przekraczanie granic
Powrót kierowcy cz.2
Zakaz wykorzystywania regularnego tygodniowego okresu odpoczynku w kabinie cz. 2
Skrócony tygodniowy i dzienny okresy odpoczynku
Załoga kilkuosobowa
Tachografy
