Zmiany w sposobie wyliczania wynagrodzeń obejmują tylko kierowców podlegających pod przepisy delegowania. Przypomnijmy, że są to zatem kierowcy wykonujący przewozy kabotażowe i cross-trade. Wyłączenie dotyczy natomiast tranzytu i przewozów bilateralnych (dwustronnych).

Zasada 1: obowiązek przyznawania pełnego wynagrodzenia, jakie obowiązuje w kraju wykonywania usługi

Od lutego br. kierowcy w transporcie międzynarodowym podlegający pod przepisy dotyczące delegowania, powinni otrzymywać wynagrodzenie w wysokości pełnego minimalnego wynagrodzenia, jakie przysługuje w państwie, w którym świadczyli oni swoje usługi. Gdy zatem kierowca z Polski zostaje delegowany do Niemiec, za wykonaną pracę należy rozliczyć go zgodnie z tamtejszymi stawkami płacy minimalnej.

Zasada 2: minimalne wynagrodzenie bez diet i ryczałtów

Jedna z kluczowych zmian, która wpłynęła na sposób dokonywania rozliczeń, to pozbawienie kierowców w transporcie międzynarodowym prawa do zaliczania na poczet minimalnego wynagrodzenia należności z diet i ryczałtów za noclegi.

Zgodnie z treścią art. 21b ust. 1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

Ustawa wskazuje również, jakie przepisy należy stosować w takich przypadkach do ustalenia podstawy wymiaru:
📌podatku dochodowego od osób fizycznych – są to przepisy dotyczące osób zatrudnionych w kraju i przebywających czasowo za granicą, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
📌składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe – są to przepisy wydane na podstawie art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczące pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców.

Z powyższego wynika, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kierowcy w transporcie międzynarodowym są traktowani jak pracownicy zatrudnieni za granicą u polskich pracodawców.

Zasada 3: kierowca na zleceniu oskładkowany na takich samych zasadach jak pracownik

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w rozliczeniach wynagrodzeń dokonywanych od lutego stosuje takie same zasady zarówno dla kierowców pozostających w stosunku pracy (kierowców-pracowników), jak i zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (kierowców-zleceniobiorców).

Co jednak ważne, interpretacja organu wynika nie z przytoczonej powyżej treści art. 21b ustawy o czasie pracy kierowców, który znajduje się w rozdziale 2 poświęconym kierowcom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy, a Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie ze stanowiskiem Zakładu, zastosowanie znajduje w tym przypadku § 2 ust. 1 pkt 16 oraz § 5 rozporządzenia.

Warto również dodać, że przepisy ustawy o czasie kierowców w rozdziale 3a odnoszącym się do kierowców niepozostających w stosunku pracy, czyli kierowców-zleceniobiorców, w wielu miejscach odwołują się do ogólnych przepisów czasu pracy kierowców z rozdziału 2. Nie zawierają jednak bezpośredniego odwołania do art. 21b ust. 1 i 2. Mimo to, mając na uwadze stanowisko ZUS podparte przepisami rozporządzenia, do kierowców na zleceniu i pracowników powinno stosować się jednakowe zasady rozliczania wynagrodzeń.

Zasada 4: pensja maksymalnie w dwóch częściach

Zgodnie z przyjętymi zasadami, wypłata pensji pracownikom podlegającym pod przepisy delegowania powinna nastąpić w maksymalnie dwóch częściach. Rozwiązanie to ma ułatwić wyliczanie wynagrodzenia w przypadku wykonywania przewozów kabotażowych i cross-trade, względem których stosuje się płacę zagraniczną. Powyższa reguła odnosi się jednak nie do płacy minimalnej, a wynagrodzenia należącego się kierowcy wraz ze wszystkimi dodatkami, które zostały przewidziane w zagranicznych układach zbiorowych.

Za optymalne wskazuje się w tym miejscu wypłacanie wynagrodzenia w dwóch terminach. Do 10 dnia następnego miesiąca powinna być to podstawa wynagrodzenia wraz z ryczałtem za godziny nadliczbowe i pracę w porze nocnej oraz zaliczki na poczet dyżurów. Nie później niż do końca tego miesiąca pracodawca powinien natomiast uzupełnić postawę zgodnie z zagranicznymi stawkami oraz wypłacić ewentualne, inne składniki majątku, jeśli takie zostały przyznane kierowcy. Mogą być to na przykład premie.

Jak ustala się podstawę wymiaru składek dla kierowców w transporcie międzynarodowym?

Krok pierwszy to ustalenie łącznego, miesięcznego przychodu uzyskanego zarówno za pracę w Polsce, jak i za granicą.

W sytuacji, gdy przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie, które w 2022 r. wynosi 5922 zł, należy pomniejszyć go o równowartość diety liczonej za każdy dzień pobytu, przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej.

„Każdy dzień pobytu” obejmuje zarówno dni pracy, jak i dni wolne od pracy, w których pracownik pozostawał w gotowości do świadczenia usług. Pod uwagę nie bierze się natomiast dni urlopu wypoczynkowego, urlopu bezpłatnego i dni niezdolności do pracy wynikających z choroby.

Otrzymaną kwotę należy porównać z kwotą prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, zawsze do pełnej kwoty. Jeżeli kwota przychodu po odjęciu równowartości diet jest niższa niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie, podstawę wymiaru składek stanowi wtedy kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Należy również pamiętać, że z podstawy opodatkowania wyłączeniu podlega 30% hipotetycznych diet, z zastrzeżeniem, że przy podstawie wymiaru składek społecznych wyższej niż przychód do opodatkowania, odliczeniu podlega tylko ta część składek, która przypada na przychód podlegający opodatkowaniu.

Za każdą dobę podróży kierowcy przysługuje dieta w pełnej wysokości. Wysokość diety za niepełną dobę podróży jest uzależniona od czasu jej trwania: do 8 godzin – 1/3 diety; ponad 8 do 12 godzin – 50% diety. Przy łącznym miesięcznym przychodzie nieprzekraczającym kwoty 5922 zł podstawę wymiaru składek ustala się natomiast na zasadach ogólnych, czyli bez odejmowania równowartości diet i porównania przychodu do kwoty przeciętnego wynagrodzenia.

Źródło: Centrum Księgowości Transportowej