W sposób szczególny zostali nimi dotknięci polscy przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, rozliczający się według zasad ogólnych, ryczałem od przychodów ewidencjonowanych oraz podatkiem liniowym. Grudzień to czas, w którym wielu przedsiębiorców zwykło przygotowywać podsumowania minionego roku oraz sporządzać plany na kolejne miesiące. To również dobry moment, aby zastanowić się nad wybraną formą opodatkowania i tym, czy na skutek ostatnich wydarzeń, aby na pewno jest ona nadal atrakcyjną dla nas opcją. Warto przypomnieć dlatego w tym miejscu o najważniejszych zmianach dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, które wprowadzono do polskiego systemu podatkowego w tym roku, a także istotnych nowościach, zapowiadanych na 2023 r.

Składka zdrowotna po nowemu

Jedna z największych i najgłośniejszych zmian 2022 r. dotyczyła sposobu obliczania składki zdrowotnej. Przedsiębiorcy nie płacą już jej w stałej, zryczałtowanej wysokości, jak również nie odliczają jej w ramach rocznego rozliczenia w zeznaniu PIT. Po reformach podatkowych składka zdrowotna stała się dla nich w praktyce dodatkowym, kolejnym i wyraźnie odczuwalnym obciążeniem podatkowym.

Obecnie wysokość składki zdrowotnej jest uzależniona od miesięcznego dochodu (przychodu). Do jej wyliczania stosujemy jednak różne zasady, w zależności od wybranej formy opodatkowania.

Składka zdrowotna – skala podatkowa

Składka zdrowotna dla podatników rozliczających się według zasad ogólnych, czyli skalą podatkową, wynosi 9% ich miesięcznego dochodu. Nie może być ona jednak niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia. Minimalne wynagrodzenie w 2022 r. wynosi w Polsce 3010 zł, co przekłada się na minimalną wysokość składki zdrowotnej na poziomie 270,90 zł.

Należy przypomnieć, że w następnym roku czekają nas aż dwie podwyżki płacy minimalnej. Będzie wiązać się to zatem ze zmianami w wysokości minimalnej składki zdrowotnej, o czym szerzej napiszemy poniżej.

Składka zdrowotna – ryczałt

Składka zdrowotna w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych wynosi 9%, liczonych od podstawy wymiaru. Pod uwagę bierze się jednak w tym przypadku wysokość rocznych przychodów, dla których ustalono trzy limity:

• do 60 tys. zł przychodu – składka zdrowotna w wysokości 60% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r., czyli w wysokości 335,94 zł za 2022 r.

• pomiędzy 60 tys. zł a 300 tys. zł przychodu – składka zdrowotna w wysokości 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r., czyli w wysokości 559,89 zł za 2022 r.

• powyżej 300 tys. zł przychodu – składka zdrowotna w wysokości 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r., czyli w wysokości 1007,81 zł za 2022 r.

*Przeciętne miesięczne wynagrodzenie za czwarty kwartał 2021 r., włącznie z wypłatami z zysku, wynosiło 6221,04 zł.

Składka zdrowotna – podatek liniowy

Przedsiębiorcy rozliczający się zgodnie z zasadami o podatku liniowym, płacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9% dochodu. Jej wysokość, tak jak w przypadku podatników na skali podatkowej, nie może być niższa niż 9% wynagrodzenia minimalnego.

Składka zdrowotna – karta podatkowa

Przedsiębiorcy będący na karcie podatkowej, płacą składkę zdrowotną w stałej wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia. W 2022 r. ich miesięczna opłata wynosiła zatem 270,90 zł.

Warto przypomnieć jednak, że z karty podatkowej mogą korzystać aktualnie tylko ci podatnicy, którzy wybrali tę formę jeszcze przed początkiem 2022 r. i postanowili ją kontynuować. Dotychczasowi, jak również nowi przedsiębiorcy, nie mają już możliwości zmiany lub wyboru karty podatkowej.

Nowa kwota wolna od podatku

Od 1 stycznia 2022 r. stosujemy nową kwotę wolną od podatku w wysokości 30 tys. zł., która powoduje istotne zmiany w kwotach zmniejszających podatek.

Nowy PIT w wysokości 12%

W połowie roku, w ramach nowelizacji podatkowej Polski Ład 2.0., doszło do obniżenia stawki podatku PIT z 17% na 12%. Wpłynęło to tym samym na wysokość kwoty zmniejszającej podatek (kwota wolna pozostała taka sama). Od 1 stycznia 2022 r. kwota zmniejszająca podatek wynosiła 5100 zł (425 zł miesięcznie), z kolei od 1 lipca 2022 r. jej wysokość to 3600 zł (300 zł miesięcznie).

Nowe progi podatkowe

Od 1 stycznia 2022 r. nastąpiło ponadto podwyższenie I progu dochodowego do kwoty 120 tys. zł (dochód do tej kwoty opodatkowany jest stawką 12%). Do nadwyżki ponad 120 tys. zł stosuje się stawkę podatku w wysokości 32% zamiast 12%.

Likwidacja ulgi dla klasy średniej

Lipcowa nowelizacja Polskiego Ładu wprowadziła również inne, istotne zmiany. Poza obniżeniem stawki podatku PIT zlikwidowała także wprowadzoną na początku tego roku ulgę dla klasy średniej. Przypomnijmy, że przez pół roku mogli korzystać z niej przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych, których zarobki mieściły się w przedziale 68 412 zł do 133 692 zł brutto rocznie (od 5701 zł do 11 140 zł miesięcznie). Jednak w sytuacji, w której stosowanie ulgi dla klasy średniej przez cały rok okazałoby się dla nich korzystniejsze niż 12-procentowy podatek PIT, w rozliczeniu rocznym organy podatkowe będą mogły z urzędu przeprowadzić tak zwane rozliczenie podatku hipotetycznego, mające na celu ochronę interesów podatników.

Dwie podwyżki płacy minimalnej w 2023 r.

Mówiąc o ważnych zmianach dla polskich przedsiębiorców, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, nie można pominąć planowanych na następny rok aż dwóch podwyżek płacy minimalnej. Pierwsza ma nastąpić już od 1 stycznia 2023 r., a druga od 1 lipca 2023 r. w wysokości odpowiednio 3490 zł i 3600 zł brutto. Zmieni się tym samym stawka godzinowa, która najpierw wzrośnie do 22,80 zł, a następnie do 23,50 zł.

Zmiany w minimalnym wynagrodzeniu przełożą się dla nich na wysokość minimalnej składki zdrowotnej w przypadku opodatkowania skalą podatkową, kartą podatkową i podatkiem liniowym. W pierwszej połowie roku wzrośnie ona do 314,10 zł, a w drugiej – 324 zł.

Składki ZUS znowu w górę – duże podwyżki w 2023 r.

Wiele wskazuje na to, że w 2023 r. przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą czekają rekordowe podwyżki składek na ZUS – większe o nawet 2,5 tys. zł w skali roku. Za taki stan rzeczy odpowiada wysokość prognozowanego, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, które może osiągnąć niemal 7 tys. zł (prawie o 1 tys. więcej niż w 2022 r.). Należy pamiętać, że koszty na ubezpieczenia społeczne to koszty mające charakter stały, które ponosi się niezależnie od osiąganych dochodów (przychodów).

Kto zyskał, a kto stracił na Polskim Ładzie?

Wśród wprowadzonych w tym roku zmian dla przedsiębiorców jednoosobowych są zarówno te, które należy uznać za korzystne, jak i te, o których niestety nie można wypowiedzieć się pozytywnie. W pierwszej grupie z pewnością znalazła się nowa kwota wolna od podatku, obniżenie stawki PIT do 12% i wyższy I próg dochodowy. Najbardziej dotkliwa pozostaje natomiast składka zdrowotna na nowych zasadach, którą nie bez powodu przyrównuje się z kolejnym obciążeniem podatkowym. Niewątpliwą stratę ponoszą wszyscy, którzy nie mogą odliczać jej obecnie od podatku PIT, a także ci, dla których jej miesięczna wysokość ze względu na dochody pozostaje znacznie wyższa niż obowiązująca wcześniej podstawa. Zmiany te nie omijają polskich kierowców zawodowych. Nie jest to wprawdzie grupa liczna, ponieważ większość z nich pozostaje zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Również i oni musieli zmierzyć się jednak w tym roku z wieloma wyzwaniami, wynikającymi głównie z kolejnych przepisów Pakietu Mobilności.

Obecną sytuację polskich przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą nie sposób rozpatrywać wyłącznie przez pryzmat Polskiego Ładu. Nie wolno zapominać w tym wszystkim o rozłożonych w czasie skutkach pandemii i lockdownu, szalejącej inflacji, rosnących cenach energii i widmie nadchodzącego kryzysu gospodarczego. Są to czynniki, które od kilku ostatnich miesięcy wywierają mniejszy lub większy wpływ na praktycznie każdą firmę w kraju.

Źródło: Kancelaria Transportowa Legaltrans