Już od 1 stycznia 2026 r. m.in. osoby pracujące na umowach zlecenie oraz prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą zyskają nowe uprawnienia. 24 czerwca 2025 r. projekt ustawy zmian w Kodeksie pracy znalazł się w porządku obrad Rady Ministrów. Projekt zakłada wliczanie tych form aktywności zawodowej do stażu pracy.

W obecnie obowiązujących przepisach Kodeksu pracy od tak zwanego ogólnego stażu pracy zależy między innymi wymiar urlopu wypoczynkowego, długość okresu wypowiedzenia, możliwość zawarcia i czas trwania umowy o pracę na czas określony, wysokość odprawy z tytułu rozwiązania umowy o pracę, odprawy pośmiertnej czy nagród jubileuszowych.

Co ma być wliczane do stażu pracy?

Zgodnie z przedstawionym projektem, do stażu pracy (rozumianego jako okresy podlegające wliczeniu do uprawnień pracowniczych i emerytalnych) mają być zaliczane nie tylko klasyczne okresy zatrudnienia na umowie o pracę, ale również inne formy aktywności zawodowej.

Co będzie wliczane do stażu pracy

🚩 1. Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej – np. prowadzenie własnej firmy.
🚩 2. Współpraca z osobą prowadzącą działalność – np. jako członek rodziny pomagający w firmie.
🚩 3. Umowy cywilnoprawne:
◾ Umowa zlecenia,
◾ Umowa o świadczenie usług,
◾ Umowa agencyjna.
🚩 4. Członkostwo w:
◾ Rolniczych spółdzielniach produkcyjnych,
◾ Spółdzielniach kółek rolniczych.
🚩 5. Legalna działalność zarobkowa za granicą, inna niż praca na etacie – np. samozatrudnienie lub kontrakt.
🚩 6. Okres zawieszenia działalności gospodarczej w celu opieki nad dzieckiem – jeśli w tym czasie były opłacane składki emerytalno-rentowe.

Jak będą potwierdzane te okresy

🚩Podstawowo – zaświadczenia z ZUS.
🚩 Gdy brak danych w ZUS – przeprowadzane będzie postępowanie dowodowe, w którym:
◾ Osoba ubiegająca się o uznanie okresu będzie musiała sama go udowodnić, np. za pomocą dokumentów, świadków itp.

Od kiedy zmiany?

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Zaplanowane vacatio legis pozwoli pracodawcom przygotować się na zmiany – ustalić nowe staże pracy, dostosować regulaminy i zabezpieczyć środki finansowe na ewentualne świadczenia.

W Ocenie Skutków Regulacji wskazano, że „zmiana ustawy – Kodeks pracy będzie miała wpływ na wydatki w ramach funduszu wynagrodzeń u pracodawców, w tym w jednostkach sektora finansów publicznych. Kwota ewentualnego zwiększenia wydatków w ramach wyżej wymienionego funduszu jest trudna do oszacowania z uwagi na brak informacji o liczbie pracowników, którzy skorzystają z uprawnień pracowniczych dotyczących zaliczenia do stażu pracy okresów wskazanych w projektowanej ustawie”.

To krok w stronę wyrównywania uprawnień dla poszczególnych grup zawodowych. Przez lata m.in. osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych lub prowadzące działalność były traktowane jak pracownicy drugiej kategorii. Niemniej jednak należy zauważyć, że dla pracowników z sektora publicznego środki zostaną pokryte z publicznych pieniędzy, a sektor prywatny będzie radził sobie sam. W związku z tym należy zadać pytanie,
czy nie powinien być stworzony fundusz rekompensat dla firm? Zauważa dr n. pr. Marek Woch b. Zastępca Rzecznika MŚP.

Źródło: Dr n. pr. Marek Woch
Prezes KRP Kancelaria Rzecznika Przedsiębiorców P.S.A.