Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej może mocno obciążać organizm. Najbardziej cierpi kręgosłup, a także narządy wewnętrzne. Zła pozycja za kierownicą może być powodem bólów głowy, kłopotów z ostrością widzenia i słabszym czasem reakcji. To wszystko negatywnie wpływa na bezpieczeństwo na drogach
- mówi Tomasz Zabłocki, fizjoterapeuta.

Podczas akcji #ZdrowyKierowca zorganizowanej na stacjach firmy AS 24 Polska okazało się, że większość kierowców prowadzi samochód ciężarowy z nieprawidłowo ustawionym fotelem. Jedynie około 15% profesjonalistów miało świadomość tego, jak ważna jest optymalna pozycja za kierownicą. Podczas dwóch dni spotkań na stacjach AS 24 w Słubicach i Krzywej przeprowadzono około 100 rozmów z kierowcami (nie tylko z Polski). Bóle kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, drętwiejące ręce, czy problemy z ruchomością barków spowodowane napięciem mięśni — to zgłaszane przez nich dolegliwości. Dziesiątki porad fizjoterapeuty, setki rozdanych zdrowych przekąsek, gum do ćwiczeń i wody mineralnej — to krótkie podsumowanie pilotażowej akcji, która najpewniej doczeka się kontynuacji.

AS 24 Polska chce promować bezpieczeństwo i komfort pracy na drogach. Powstał miniporadnik, w którym wskazuje się korzyści z prowadzenia ciężarówki w optymalnej pozycji i zwraca uwagę na to, czym może skutkować złe ustawienie fotela lub kierownicy przez długi czas.

Wsiadanie bez skrętów

Wsiadanie i wysiadanie z ciężarówki to czynność, którą zawodowy kierowca powtarza co najmniej kilka razy dziennie, a w wielu przypadkach wielokrotnie w ciągu doby. Wydaje się, że brakuje w niej niebezpiecznych momentów, jest jednak inaczej. Kręgosłup jest bardzo wrażliwy na wszelkiego rodzaju skrętne ruchy. Dlatego trzeba zadbać o to, aby do kabiny ciężarówki wchodzić z możliwie wyprostowanym kręgosłupem w pozycji neutralnej. Najlepiej wejść do szoferki całym ciałem, a następnie spokojnie usiąść z kierownicą — bez nadmiernych skrętów pleców i miednicy. Pośpiech podczas wsiadania i wysiadania z kabiny to rosnące zagrożenie kontuzji pleców, która może pojawić się za kilka lat w sposób niespodziewany.

Ustawienie fotela — bardzo ważne

Od prawidłowego ustawienia fotela kierowcy zależy komfort jego pracy i bezpieczeństwo na drogach. Podczas szukania optymalnej dla siebie konfiguracji parametrów warto wziąć pod uwagę wysokość fotela, kąt nachylenia jego konstrukcji względem pojazdu (tzw. kołyska), odległość od pedałów oraz dystans, jaki dzieli prowadzącego pojazd od koła kierownicy.


Oparcie fotela powinno być nieznacznie odchylone do tyłu i mieścić się w granicy 95-105 stopni — w ten sposób zmniejszamy ucisk na ograny wewnętrzne i utrzymujemy kręgosłup w naturalnej pozycji, w której kręgi amortyzują wstrząsy, opierając się pionowo o siebie. Działają niczym dobry amortyzator bez nadmiernego udziału mięśni, które muszą kontrolować położenie całego kręgosłupa.

Wielu kierowców ma za daleko odsunięty fotel względem kierownicy i pedałów, skutkiem czego jest złe podparcie pleców i trzymanie głowy “w powietrzu” zamiast opartej o zagłówek. Konsekwencją jest duże obciążenie obręczy barkowej, która objawia się najczęściej uczuciem zmęczenia i ciężkości rąk.

Gdy ustawimy stopy na podłodze szoferki, nasze kolana powinny znajdować się blisko kąta prostego. Po wciśnięciu lewą nogą pedału sprzęgła lub hamulca prawa noga musi bez żadnego oporu wywołanego przez poduszkę siedzenia pokonać drogę do maksymalnego wciśnięcia pedału i pozostać lekko ugięta. Jeśli nie jest to możliwe, warto skorzystać z możliwości, jakie daje tzw. kołyska, która pozwala lepiej dostosować kąt nachylenia całego fotela.

Optymalna pozycja za kierownicą pozwala położyć wyprostowaną rękę na szczycie wieńca kierownicy, gdy jednocześnie lędźwie i łopatki przylegają ściśle do fotela, a noga z wyciśniętym hamulcem jest lekko zgięta. Choć z pozoru takie ułożenie ciała może być mniej wygodne, w dłuższej trasie nasz organizm nam za nie podziękuje.

Protrakcja barków

Protrakcja barków, inaczej ich wysunięcie do przodu, może być spowodowane wieloma różnymi czynnikami. W przypadku kierowców główną przyczyną jest zła pozycja za kierownicą. Brak podjęcia kroków zmierzających do zniwelowania tej wady postawy prowadzi do powstania szeregu dolegliwości, które mogą mieć wpływ na wydajność pracy i bezpieczeństwo w ruchu drogowym.

Protrakcja barków może wywoływać takie dolegliwości jak: mrowienie (drętwienie) kończyn górnych, utrudniony oddech lub przełykanie pokarmów, chroniczny ból mięśniowy okolicy pleców i karku (a także możliwość wytworzenia się takiego problemu jak wdowi garb), bóle głowy (migreny) zmniejszenie siły mięśniowej czy niewydolność mięśniowa.

Problemy krążeniowe i trawienne

Długotrwała pozycja siedząca zaburza krążenie krwi w organizmie, w związku z czym warto zastosować się do, opisanych wyżej, zasad prawidłowego ustawienia fotela względem kierownicy. Takie ułożenie nóg pomaga w prawidłowym krążeniu krwi, zmniejsza ryzyko pojawienia się żylaków i zakrzepów, a pośrednio — zawałów serca i innych chorób układu krążenia.

Długotrwała pozycja siedząca u wielu osób prowadzi do nadwagi, bólów żołądka, problemów trawiennych i ogólnego dyskomfortu. Dlatego tak istotne jest odciążenie organizmu przez ustawienie kręgosłupa w neutralnym położeniu, a także aktywność fizyczną. Nawet wykonanie kilku prostych ćwiczeń pobudza ciało do działania i poprawia nastrój. Dlatego w czasie każdej pauzy warto zażyć choćby odrobiny ruchu.

Podsumowanie

- wysokość fotela powinna umożliwiać swobodne zajmowanie miejsca na siedzisku, bez skrętnych ruchów kręgosłupa i miednicy
- ułożenie kolan po ustawieniu nóg w butach na podłodze szoferki powinno być bliskie 90 stopni, bez nadmiernego ucisku fotela na uda
- po wciśnięciu maksymalnie nogą pedału sprzęgła, hamulca lub gazu noga powinna być lekko ugięta w kolanie, a ruch kończy swobodny
- kierownica powinna być ustawiona na takiej wysokości, żeby ręka położona na górnej jej części była wyprostowana
- gdy trzymamy kierownicę, łopatki i odcinek lędźwiowy kręgosłupa muszą dolegać do fotela
- kąt oparcia fotela powinien nieznacznie przekraczać 90 stopni, ponieważ w takiej pozycji kręgosłup działa jak amortyzator drgań
- głowa powinna swobodnie przylegać do zagłówka i tworzyć linię prostą z kręgosłupem

Źródło: AS 24 Polska