Protokół szkody to dokument odgrywający istotną rolę w rozpatrywaniu reklamacji oraz przy wypłacie odszkodowania. Sporządza się go w momencie doręczenia przesyłki, jeżeli przed jej wydaniem dojdzie do stwierdzenia ubytku lub uszkodzenia towaru.

W związku z tym, że nie wszystkie zniszczenia da się jednak zauważyć od razu, ustawodawca przewidział również zasady postępowania w odniesieniu do szkód ukrytych.

Protokół szkody w transporcie – zasady postępowania

Zasady sporządzania protokołu szkody w transporcie zostały uregulowane w art. 74 ust. 1 – 6 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe.

Protokół szkody sporządza się, jeżeli przed wydaniem przesyłki okaże się, że doznała ona ubytku lub uszkodzenia. W takiej sytuacji przewoźnik, podczas doręczenia towaru odbiorcy, jest zobowiązany do niezwłocznego, protokolarnego ustalenia stanu przesyłki wraz z okolicznościami powstania szkody. Przewoźnik może sporządzić protokół z własnej inicjatywy, jak i na żądanie uprawnionego, gdy to właśnie on dostrzeże, że przesyłka została naruszona.

Sporządzenie protokołu i ustaleń powinno zostać dokonane w obecności osoby uprawnionej, czyli najczęściej odbiorcy. Jeżeli jednak jej wezwanie nie jest możliwe bądź nie zgłosi się ona w wyznaczonym terminie, przewoźnik dokonuje ustaleń w obecności osób, które zaprosił do tej czynności.
Powyższe zasady postępowania odnoszą się do szkód jawnych w transporcie, które można dostrzec na pierwszy rzut oka. W niektórych jednak przypadkach możemy mieć do czynienia ze szkodą niejawną (ukrytą), czyli taką, której ani odbiorca, ani przewoźnik nie są w stanie zauważyć z zewnątrz przy odbiorze, bez wcześniejszego rozpakowania przesyłki. W takiej sytuacji uprawniony jest zobowiązany wystąpić do przewoźnika z żądaniem sporządzenia protokołu niezwłocznie po ujawnieniu szkody, jednak nie później niż w ciągu 7 dni od dnia odbioru przesyłki.

Protokół podpisują wszystkie osoby uczestniczące w ustalaniu stanu przesyłki. Uprawniony, który nie zgadza się z jego treścią, ma prawo zamieścić w nim zastrzeżenia oraz uzasadnienie. Gdyby jednak uprawniony odmówił podpisania protokołu, fakt ten powinien zostać uwzględniony w protokole przez przewoźnika wraz z podaniem przyczyny odmowy. W każdym przypadku uprawniony otrzymuje bezpłatnie egzemplarz protokołu.

Osoba uprawniona może zostać obarczona kosztami, określonymi w taryfie, jeżeli ustalenia protokolarne podjęte na żądanie uprawnionego nie wykażą szkody w przesyłce albo wykażą jedynie szkodę stwierdzoną już uprzednio przez przewoźnika.

W sporządzanie protokołu szkody w transporcie może zostać zaangażowany również rzeczoznawca, którego powołuje przewoźnik w porozumieniu z uprawnionym. Taka sytuacja będzie mieć miejsce w razie trudności w ustaleniu danych dotyczących czasu, rodzaju, rozmiarów lub przyczyny szkody.

Dlaczego należy sporządzać protokół szkody w transporcie?

Warto pamiętać, że przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub uszkodzenia, z wyjątkami przewidzianymi w ustawie. Należy do nich m.in. stwierdzenie szkody przez uprawnionego przed przyjęciem przesyłki, czy zaniechanie takiego stwierdzenia z winy przewoźnika.

Sporządzenie protokołu oraz prawidłowe zgłoszenie powstałej szkody to czynności istotne dla procesu reklamacyjnego, mogące znacząco ułatwić ubieganie się o przyznanie odszkodowania od firm transportowych.

Protokół szkody ma zatem znaczenie dowodowe przy dochodzeniu roszczeń z tytułu ubytku lub uszkodzenia towaru. Mimo że niesporządzenie protokołu w momencie doręczenia nie wyklucza wprawdzie możliwości wystąpienia z takimi roszczeniami, w praktyce najczęściej zdarza się, że jego brak powoduje, że żądanie naprawienia szkody przez przewoźnika staje się bezskuteczne. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Protokół szkody w transporcie – wzór

Protokół szkody w transporcie, w zależności od firmy transportowej odpowiedzialnej za przewóz, może wyglądać nieco inaczej. W każdym jednak przypadku powinien zawierać: numer listu przewozowego

sposób zapakowania zewnętrznego przesyłki (m.in. karton, skrzynia, folia, paleta)

rodzaj uszkodzenia opakowania zewnętrznego (m.in. przygniecenie)

rodzaj i rozmiar szkody oraz przyczyny jej powstania (m.in. stłuczenie, połamanie, zamoczenie)

datę, godzinę, miejsce dokonywania ustaleń stanu przesyłki

podpisy przewoźnika oraz uprawnionego.

W protokole szkody mogą pojawić się także informacje o zabezpieczeniu wewnętrznym przesyłki oraz obecności oznaczeń ostrzegawczych, takich jak oznakowania wskazujące na to, że jest to towar szklany, czy porcelanowy, podatny na stłuczenie. Powinno znaleźć się w nim również miejsce na wskazanie przyczyn odmowy przyjęcia przesyłki przez adresata.

Reklamacje i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych – pomoc kancelarii prawnej