Najpoważniejsze zastrzeżenie dotyczy przyznania PIP kompetencji do stwierdzania istnienia stosunku pracy w drodze decyzji administracyjnej, a nie jak dotąd sądowej. Zdaniem Rzecznika MŚP byłaby to zbyt głęboka ingerencja w zasadę swobody umów, pewność zobowiązań cywilnoprawnych i stabilność obrotu gospodarczego, a także naruszenie woli stron co do rodzaju zawartej umowy i ryzyko arbitralności.

Wątpliwości budzi również natychmiastowa wykonalność decyzji PIP, w tym obowiązek opłacania należności podatkowych i składek na ubezpieczenia społeczne przed prawomocnym rozstrzygnięciem sporu przez sąd. Rzecznik MŚP przypomina, że narzędzie to co do zasady stosuje się w sytuacjach wyjątkowych w celu zabezpieczenia ważnych dóbr do czasu prawomocnego wyroku. W ocenie Agnieszki Majewskiej rozwiązanie zaburza równowagę praw i słusznych interesów pracodawców, pracowników i pozostałych uczestników systemu ubezpieczeń społecznych. Postuluje wykreślenie przepisów o natychmiastowej wykonalności i uzależnienie skutków decyzji PIP od prawomocnego orzeczenia sądu, dopuszczając ewentualnie kompromisowy wariant natychmiastowej wykonalności jedynie w razie rażących naruszeń.

Kolejny blok zastrzeżeń dotyczy skutków podatkowych i składkowych ewentualnej decyzji PIP o przekształceniu umowy cywilnoprawnej w stosunek pracy. Projekt nie wyjaśnia, jak takie rozstrzygnięcie wpłynie na ocenę czynności wykonanych przez pracodawcę przed wydaniem decyzji, w tym obowiązków związanych z VAT. Nie wiadomo, czy należności uiszczone z tytułu umów cywilnoprawnych zostaną zaliczone na poczet należności wynikających z umowy o pracę ani czy zwroty będą następowały z urzędu, czy na wniosek do ZUS i organów podatkowych. Wątpliwa pozostaje też relacja pomiędzy decyzjami Inspekcji a rozstrzygnięciami ZUS.

Brak doprecyzowania omawianych przepisów skutkować może wieloma sporami interpretacyjnymi i trudnościami w praktyce ich stosowania zaznacza Rzecznik.

Rzecznik zwraca uwagę, że skutki stwierdzenia stosunku pracy wpłyną na możliwość korzystania z ulg i ułatwień, zwłaszcza przez mikroprzedsiębiorców, np. z wakacji składkowych. Zastrzeżenia obejmują także zbyt ogólne określenie elementów decyzji stwierdzającej istnienie stosunku pracy, przepisy dotyczące postępowania odwoławczego w tym bardzo krótki, 7-dniowy termin na odwołanie oraz brak postanowień o regułach dowodowych. Dla małych firm, bez rozbudowanych kadr i wsparcia prawnego, nieakceptowne jest przerzucenie ciężaru zaskarżania i dowodzenia błędności decyzji na pracodawcę. Wątpliwości budzi również zakaz korzystania z alternatywnych form rozwiązywania sporów oraz zasadność zwiększenia maksymalnego wymiaru kar za naruszenie przepisów prawa pracy.

Wskazując na powyższe i inne niedoskonałości projektu, Rzecznik MŚP apeluje o wprowadzenie głębokich korekt, które z jednej strony zwiększą skuteczność działań PIP, a z drugiej zapewnią poszanowanie praw i słusznych interesów przedsiębiorców oraz stabilność obrotu gospodarczego.

Źródło: Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców